28η Οκτωβρίου 1940
Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος
Η ατμόσφαιρα στο Ναύπλιο
Η δράσις Ναυπλιέως Στρατηγού
Απόσπασμα από το βιβλίο του Θεοδόσιου Δημόπουλου “ΙΣΤΟΡΙΑ του ΝΑΥΠΛΙΟΥ”.
Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος
Από την στιγμή εκείνη (την αρνητική απάντηση της Ελλάδος στο τελεσίγραφο της Ιταλίας) η Ελλάς εισήρχετο εις την δεινήν και την μακράν και φοβεράν περιπέτειαν του παγκοσμίου πολέμου. Επηκολούθησαν: η κήρυξις γενικής επιστρατεύσεως, καθ’ ήν μετ’ ακρατήτου ενθουσιασμού συνέρρεον εν Ναυπλίω εκ των πόλεων, των χωρίων της περιφερείας, οι κληθέντες έφεδροι και κατετάσσοντο εις το 8ον σύνταγμα. Η εμφάνισις ιταλικών αεροπλάνων ύπερθεν της πόλεως, η σήμανσις συναγερμών και η καταφυγή των κατοίκων εις τα ανοιγέντα κατά τα διάφορα μέρη της πόλεως ορύγματα και πρόχειρα καταφύγια.
Το 8ον πεζικόν σύνταγμα, υπό διοικητήν τον αντισυνταγματάρχην Π. Μπασακίδην απαρτιζόμενον εξ ανδρών της Ναυπλίας, της Αργολίδος και της Κυνουρίας, πυρετωδώς προετοιμασθέν, ανεχώρησεν εντός δύο ημερών, επιβών μεγάλων ατμοπλοίων και προπεμφθέν μετά πλέιστης συγκινήσεως, και ενθουσιασμού υφ’ ολοκλήρου της πόλεως.
Επίσης ανεχώρησαν η 4η Μεραρχία υπό τον υποστράτηγον Στεργιόπουλον και το επιτελείον αυτής. Εκτός όμως των συναγερμών εκ της εμφανίσεως τών ιταλικών αεροπλάνων, άτινα, λόγω του ακινδύνου αυτών, εγόνοντο εν τέλει δεκτά μετά φαιδράς αφοβίας εκ μέρους των κατοίκων, έτερος εθνικός συναγερμός εξεδηλώθη εν Ναυπλίω δια τας προσφοράς μεγάλων χρηματικών ποσών υπέρ ενισχύσεως του αγώνος, πρωτοστατούντων ου μόνον των ευπόρων, αλλά και αυτών των πτωχών και εργατικών τάξεων. Συγκινητικόν και πρωτοφανές ήτο το θέμα εν Ναυπλίω πάντων των κατοίκων, πόλεως τε και περιχώρων, οίτινες εισέφερον εις τον εθνικόν έρανον χρήματα, χρυσά κοσμήματα, δακτυλίους αρραβώνας, τιμαλφή οικογενειακά κειμήλια, ομολογίας δανείων, και παν ό,τι έκαστος και εκ του υστερήματος του διέθετεν.
Συγχρόνως: Επιτροπή κυριών συνεκέντρουν μεγάλας ποσότητας μαλλίνων ενδυμάτων και κουβερτών, προσφερομένων προθύμως υπό των κατοίκων, και απεστέλλοντο προς τους αγωνιζόμενους εις τα αλβανικά όρη στρατιώτας, αλλά δε συνεργεία κυριών και δεσποινίδων ανελάμβανον να πλέξωσι θερμά μάλλινα εσώρουχα προς τον αυτών σκοπόν.
Εν τω ματαξύ, μετά την αγωνίαν των πρώτων ημερών του πολέμου, κατέφθανον εις Ναύπλιον τα χαρμόσυνα αγγέλματα των νικών του ηρωϊκού στρατού μας και ενθουσιώδεις εορτασμοί επηκολούθουν. Άμα τη ειδήσει της κατά την 22αν Νοεμβρίου καταλήψεως της Κορυτσάς: όλοι οι Ναυπλιείς εξεχύθηκαν εις τας οδούς με αλλαλαγμούς χαράς κατασπαζόμενοι αλλήλους, αυθορμήτως δε προσέτρεξαν εις τον μητροπολιτικόν ναόν ένθα κατανυκτική εψάλλη ευχαριστήριος δοξολογία προς την “υπερμάχον Θεοτόκον δια την νίκην” ως περιγράφει σύγχρονος (!) εφημερίς.
Κατά τας πρώτας μάχας εν Αλαβανία εφονεύθησαν οι Ναυπλιείς: Ιερόθεος Μπαζιώτης αρχιμανδρίτης, εφημέριος ναού Αγίου Νικολάου και δημοδιδάσκαλος, όστις, ως ιερεύς ενός των μαχόμενων συνταγμάτων, έφθασεν εις την πρώτην γραμμήν του πυρός, άφοβος και ενθουσιώδης εμψυχωτής των μαχομένων στρατιωτών και Γεώργιος Τσιλκανίδης υπολοχαγός, όστις με το πιστόλιον εις χείρας επί κεφαλής του λόχου του είχεν εξορμήσει προς κατάληψη του λόφου Ιβάν, προ της Κορυτσάς.
Το 8ον Σύνταγμα του Ναυπλίου, μνήμον των παλαιών δαφνών του κατά τους προηγηθέντας πολέμους, εσυνέχισεν και εν τω Αλβανικώ μετώπω την ένδοξον πολεμικήν ιστορίαν του, λαβόν μέρος εις τον νικηφόρον αγώνα εν μέσω χιονοσκεπών ορέων, ύψους 1500 μέτρων, και συλλαβών πολλούς Ιταλούς αιχμαλώτων. Την εκ των νικών χαράν επεσκίασεν ο κατά την 29 Ιανουαρίου επι συμβάς θάνατος του πρωθυπουργού Ιωαν. Μεταξά…
Τον Φεβρουάριον έφθασαν εις Ναύπλιον οι πρώτοι τραυματίαι του αλβανικού μετώπου, ίνα νοσηλευθώσιν εις το στρατιωτικόν νοσοκομείον, επεφύλαξεν δε προς αυτούς η πόλις παλλαϊκήν και συγκινητικήν υποδοχήν: τον δε Μάρτιον μετήχθησαν εν Ναυπλίω και υπέρ διακόσιοι Ιταλοί αιχμάλωτοι πολέμου, εγκλεισθέντες εις τον στρατώνα της Ακροναυπλίας.
Η δράσις Ναυπλιέως Στρατηγού
… Από του Σεπτεμβρίου 1940 ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου στρατού προβλέπων εξέλιξην σπουδαίων γεγονότων εις τον τομέα της 1ης Μεραρχίας Λαρίσσης εν περιπτώσει εχθρικής επιθέσεως, εισηγήθη εις τον τότε Πρωθυπουργόν και υπουργόν των στρατιωτικών την ανάθεσιν της διοικήσεως ταύτης εις έναν ορνητικόν και εμπειροπόλεμον στρατηγόν, και ως τοιούτον προέκρινε τον υποστράτηγο Βασιλ. Π. Βραχνόν.
Η αιφνιδιαστική επίθεσις των Ιταλών επέτυχεν ως γνωστόν να δημιουργήση ρήγμα εις τας ελληνικάς γραμμάς, εξ ου εισήλθεν ο εχθρός εις αρκετόν βάθος εντός εδάφους μας εις τον τομέα της Πίνδου, ένθα ήτο τεταγμένη η 1η Μεραρχία. Η γενναιότης, η πολεμική πείρα, η τακτική αντίληψις και η στρατιωτική κατάρτισις του στρατηγού Βραχνού εδικαίωσαν πλήρως τας περί αυτού αντιλήψεις του αρχηγού του επιτελείου, καθόσον κατώρθωσεν ούτος, ευθύς ως έφθασε το απόγευμα της 30ης Οκτωβρίου εις το μέτωπον, ν’ αναχαιτίση την υποχώρησιν, ν’ ανασυγκροτήση τα τμήματα, να εμψυχώση τους πανικοβλήτως υποχωρούντας και να διατάξη επίθεσιν κατά του εχθρού την πρωίαν της 1ης Νοεμβρίου – παρά τας διαταγάς της στρατιάς και του σωμ. στρατού ν’ αμυνθή μόνον. Η επίθεσις αύτη εστέφθη υπό επιτυχίας, δούσα την πρώτην ελληνικήν νίκην και τους πρώτους αιχμαλώτους και ανατρέψασα την τακτικήν κατλαστασιν εις τον τομέα της Πίνδου.
Ωδηγήσας την μεραρχίαν του ο Ναυπλιεύς στρατηγός από νίκης εις νίκην, εξεδίωξε κατ’ αρχάς τους Ιταλούς εκ του εδάφους της πατρίδος και είτα κατεδίωξεν αυτούς εντός του αλβανικού εδάφους…
Αλλά κατά την μεγάλην εαρινήν ιταλικήν επίθεσιν (1941) ο στρατηγός Βραχνός ενεφύσησε και αύθις εις τους αξιωματικούς και οπλίτας της μεραρχίας, ως και εις τα εις ενίσχυσιν ταύτης αποσταλέντα τμήματα, αποφασιστικότητα ακι την πίστην επί την νίκην και ούτω επέτυχε το πρωτοφανές εις τα στρατιωτικά χρονικά: επίθεσις τοσαύτης διαρκείας, τόσον καλώς οργανωθείσα και διαθέσασα επί του μετώπου της 1ης Μεραρχίας, τρείς νέας ιταλικάς μεραρχίας, δύο ταγματα μελανοχιτώνων, περί τα 100 πυροβόλα και αεροπορίαν ισχυράν, να μη κερδίση ουδέ σπιθαμήν εδάφους.
Δια τας υπηρεσίας του ταύτας ο Ναυπλιεύς στρατηγός εδέχθη τα συγχαρητήρια του πρωθυπουργού και του αρχιστρατήγου και επαρασημοφορήθη δια χρυσού αριστείου ανδρείας και δια πολεμικού σταυρού Β’ τάξεως.
Σχετικά Άρθρα
Παίδες Ελλήνων Ίτε… Δημοσίευση Εφημερίδας Του Ναυπλίου, 1940
Δημοσιεύσεις της εποχής από την τοπική εφημεριδα “ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ”